Tokat'ın Kapıları, Kapı Tokmakları | ERBAA GÜNDEM | Haber | Haberler - Tokat- Erbaa haberleri
  • Künye
  • Form
  • İlanlar
  • Fotoğraflar
EDD Yapı & İnşaat

Tokat'ın Kapıları, Kapı Tokmakları

İlginç bir öykü daha....

2016-02-06
Tokat'ın Kapıları, Kapı Tokmakları

Belki de binalarda ki en ilginç özellik; çift kanat dövme demir perçinli ahşap kapılar üzerindeki Tokat'a has döküm kapı tokmaklarıdır. Bu tokmaklar biçim yönünden çok zengin çeşitliliğe sahiptir. Fakat bunlar arasında yöreye ait " koç boynuzu " formu en yaygın kullanılan örnektir. Çift kanat kapıların her ikisinin üst kısmında bir tokmak bulunur. Sağ kanadın altında ise bir üçüncü tokmak vardır.
Bu tokmakların her birinin takılı olduğu bölüm, maden alaşımının farklılığından dolayı değişik tonlarda ses çıkar. Genellikle sağ üst köşedeki tokmak erkekler için tanzim edilmiştir. Ses olarak tok bir tona sahiptir. Sol kapı kanadındaki tokmak ise daha narin ve ince bir sesle bayanlara aittir. Sağ kapı kanadının altındaki üçüncü tokmak ise; hem form bakımdan küçük, hem çok tiz bir sese, hem de çocukların uzanabileceği aşağı bir yere yerleştirilmiştir. Yöresel ismiyle " çağa tokmak " adıyla anılır.

Gelen Kim, Kapı Çalışından Belli
Yukarıda anlatmaya çalıştığımız bu özellik Türk-İslam kültürünün aile yapısında öteden beri süregelen haremlik-selamlık uygulamasının evin ilk girişinde uygulamaya konulmuş halidir. Bu özellik belki de Anadolu kültüründe Tokat Bey Sokağı'nda en güzel biçimde uygulanmıştır.
Eve gelen bir misafir bayansa bayanlara ait tokmağı kullanır ve ev halkından bir bayan kapıyı açardı. Bu uygulamada çocukların da düşünülmüş olması ayrı bir inceliktir.
Her aile bireyinin kendine has bir tokmak vuruşu geliştirdiği de bilinen bir gerçektir. Yani daha tokmağın vuruşuyla eve gelenin baba veya dede olduğu anlaşılırdı.
Bey Sokağı'nın daha yukarısında dört yola isabet eden kısmı; isminden de anlaşılacağı üzere Yolbaşı Camii'nde sona erer. Böylece ahşap minaresi ve işlemeli sütunlarıyla köşe başına bağdaş kurmuş oturmuş Bey Sokağı Yolbaşı Camiinden sonra diğer mahallelere ve çıkmaz sokaklara doğru Tokat yolculuğu devam eder.

Kaynak : 17 Haziran 2002, Organel Eski Sayfadan
Hasan Erdem, M.Halil Pazarlı

Fotoğraf Necmettin ERYILMAZ
Zile Evlerinden Çekilmiştir.

Sayfa Başı